Blogreeks – Social Media en de dood van formele communicatie 1/3


Betekent
Social Media de dood van formele communicatie? Ik denk het wel. In deze korte
reeks blogposts wil ik enkele argumenten aandragen voor informele communicatie.
En waarom we dankzij Social Media niet anders kunnen dan normaal met elkaar
gaan praten. Als mensen, maar vooral als organisaties, moeten we het gesprek
aangaan.
In dit eerste deel kijk ik naar
het lezen zelf.

Praat
normaal
Eigenlijk is het gegeven
heel simpel, maar toch is het voor heel veel organisaties zo’n beetje het
moeilijkste wat je van ze kunt vragen. Praat normaal. Praat gewoon. Praat als
een mens. We praten als organisaties namelijk veel te moeilijk. Er is voor een
lezer vaak niet doorheen te komen. Teksten vol jargon. Vol moeilijke taal. Vol
onzinnige complexiteit.
Dood
aan formele communicatie
Dankzij Social Media gaan we
een hele andere kant op. Een kant waar formele communicatie ten dode is opgeschreven.
Niet direct vandaag. Je hebt nog even de tijd. Maar formele communicatie, zoals
wij die kennen, is uiteindelijk doomed. Brieven vol vaktaal. Websites vol
interne afkortingen die de lezers niet snappen… Hou er gewoon mee op.
Het
gesprek
We leven op dit moment namelijk
in het tijdperk van Social Media. En door de opkomst van Social Media zien we
een verschuiving naar informele
communicatie
. Naar gewoon praten. Naar een dialoog. Naar een gesprek. En
daarbinnen is geen ruimte voor jargon. Waarom denk ik dat? Punt 1.
Lezen
is echt heel moeilijk.
In de basis blijft lezen
lastig. Voor een groot gedeelte van de Nederlandse bevolking is lezen zelfs helemaal
niet vanzelfsprekend. Zij hebben echt elke dag problemen met lezen of vallen zelfs
in de categorie laaggeletterd. Volgens cijfers van de Stichting Lezen en
Schrijven is 28% van de Nederlanders
laaggeletterd
. Dat komt neer op 1.3
miljoen mensen
tussen de 16 en 65 jaar.
Heldere
woorden en teksten
Daarnaast geeft een groot
gedeelte van de Nederlandse bevolking de voorkeur aan eenvoudige teksten met
alledaagse woorden. Volgens het Europees referentiekader kennen we wat
leesvaardigheid betreft drie niveaus.
A =  Basisgebruiker,
B = Onafhankelijke gebruiker
en
C = Vaardige gebruiker.
Gaan we uit van deze schalen,
dan is 40% van de Nederlanders in
staat om leesniveau B1 te begrijpen. Dit betekent dat een tekst bestaat uit
alledaagse, normale woorden en begrippen.
Kort
samengevat komt B1 neer op:
Meer dan 15 woorden in een
zin – Lastig
Meer dan 3 lettergrepen in
een woord – Lastig
Meer dan 5 zinnen in een
alinea – Lastig
Alle woorden die we niet
dagelijks uitspreken – Lastig
Jargon – Lastig
Buitenlandse termen – Lastig
Latijnse termen – Lastig
Wettelijke termen – Lastig
Snappen we gewoon niet. Wil
er niet in.
Droomt
u even mee?
Sluit even je ogen en
probeer je eigen website te zien. Gewoon heel even. Niemand die het ziet. Leg
je website langs het bovenstaande rijtje. Probeer al die pagina’s vol lappen
tekst te zien. Die eindeloze teksten vol moeilijke termen. Die hersenloze
opsomming van vaktaal. Zakt de moed je in de schoenen? Welkom in de wereld van
je lezer.
Kloof
tussen lezer en schrijver
Kijken we naar de
organisaties, dan zit 70% van de
communicatie namelijk op niveau C
. De vaardige gebruiker. Deze lezer kan complexe teksten lezen en begrijpen. Deze
vaardige gebruikers zorgen voor de inhoud van het merendeel van de Nederlandse
websites. En ondanks alle omschrijvingen van personas en doelgroepen blijven we
te moeilijk schrijven.
Geen best uitgangspunt.
We
lezen niet
We hebben dus om te beginnen
al een kloof tussen de lezers en de schrijvers. Organisaties schrijven te
moeilijk en vaak veel te veel voor een publiek dat zoekt naar eenvoudige,
alledaagse woorden. Daarnaast is online lezen ook nog eens nog moeilijker, dan
van een blaadje lezen. We lezen online namelijk helemaal niet. We scannen. We kijken alleen maar naar
koppen, delen van de pagina en enkele woorden.
We
lezen weinig
En van al die online teksten
komt maar 28% van de woorden door
volgens onderzoek van Nielsen. Gebruikers lezen gemiddeld 28% van alle woorden.
Hij voegt daar zelfs aan toe dat we dichter bij de 20% zitten. Visualiseer nog
een keer die lap tekst online. Slechts een vijfde komt aan. De rest kun je
weggooien. Waardeloos en ongelezen. Hebben we geen tijd voor. Oh en 80% van onze aandacht blijft hangen
boven de vouw van de pagina. Scrollen? Vergeet het maar.
We
snappen mobiel niet
Ja, maar dit is de tijd van
mobiel en die vouw is weg! Helaas. Het is op mobiel gemiddeld 48% moeilijker om een tekst te
begrijpen dan op een normaal computerscherm. (Daarbij moet ik wel vermelden dat
het hier over websites gaat die nog niet responsive zijn. Dus die zich nog niet
aanpassen aan het kleinere scherm.) We missen op het kleine scherm de context
om  het verband tussen de zinnen te
blijven zien en daarin verliezen we veel informatie.
Samenvattend:
Veel lezers hebben moeite
met complexe teksten. Online maakt dat allemaal niet eenvoudiger. En
organisaties doen er nog een schepje bovenop door veel te moeilijke teksten op
de website te zetten. Lappen tekst die boven het alledaagse niveau van hun
lezers liggen. Begin je de onzin van formele communicatie te zien?
Maar gelukkig is daar Social
Media!
Daarover meer in mijn
volgende blogpost. 
,